...ÇİMENTO SEKTÖRÜ...

Türk çimento sektörünün Dünya’da ve Avrupa’da büyüklüğüne baktığımızda Avrupa’da üretimde lider konumdaki ülkedir. Dünya’da ise Çin, Hindistan, ABD ve İran’ın ardından 5. Sırada yer almaktadır. Toplamda 67 tesis faaliyet göstermektedir. (49 entegre ve 18 öğütme tesisi). İhracat tarafına baktığımızda Dünyada İran’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır.

Kentsel dönüşüm, mütekabiliyet, 2B gibi yasal düzenlemeler, gerçekleştirilen konut, büyük inşaat projeleri, dev alt yapı yatırımları ile olumlu geçen hava koşullarının da etkisi ile sektör 2013 yılında %12 büyüme gerçekleştirdi. 2014 yılına baktığımızda talebin odağında altyapı yatırımları olmaya devam etti. İzmit körfez geçişi, 3.boğaz köprüsü, Çukurova havalimanı, İstanbul metro projeleri, Melen, Artvin, Ayvalı, Ilısu barajlarının yıl boyunca talebin ana merkezleri olmaya devam etti.

2013 yılında üretim 75 milyon ton, tüketim 63.5 milyon ton olarak gerçekleşti. İç talep üzerindeki kapasite fazlası olan 12.5 milyon ton ihraç edildi.

Özellikle Suriye’de yaşanan karışıklık, Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde meydana gelen sosyal ve siyasi karışıklıklar sektör ihracatını olumsuz etkilemiştir. Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler Batı ve Kuzey Afrika ülkeleri, Brezilya, Güney Amerika, Rusya.

2014 ilk çeyrekte Türkiye %4.3 büyürken sektör %5.2 büyüme gösterdi. Büyüme üzerinde Mart 2014 yerel seçimleri öncesinde inşaat sektörünün canlanması, olumlu giden hava koşulları, maliyetler üzerinde etkili olan elektrik ve petrokok fiyatlarının önceki yıllara paralel bir seyir izlemesi, kapasite kullanım oranlarında görülen artış etkili oldu.

2014 ilk çeyrekte %4.3 büyüme kaydedilmişti fakat 2. Çeyrek ve 3. Çeyrek büyüme oranlarına baktığımızda büyümenin yavaşladığını görmekteyiz. (2.çeyrek:%2.1, üçüncü çeyrekte %1.7)Sıkı para politikası ve makro ihtiyati tedbirler nedeniyle yavaşlayan iç talep, en büyük ticaret ortağımız olan AB’deki ekonomik durgunluk, jeopolitik riskler, ihracat pazarımız olan Irak’ta yaşanan karışıklıklar, uluslararası sermaye girişlerinde görülen azalma, ülke içinde görülen siyasi karışıklıklar gibi hususlar ekonomik büyümede olduğu gibi sektör gelişimi üzerinde olumsuz yönde etkili oldu.

TÇMB (Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği) verilerine göre 2014 yılı Ağustos ayında çimento üretimi geçen yılın aynı ayına oranla % 0,37 oranında artış göstermiştir. Bu dönemde üretilen çimentonun yaklaşık %11’i ihracata gitmiştir. Yine bu dönemde iç satışlarda % 6,49 artış yaşanırken, çimento ihracatı % 27,90 oranında düşmüştür.  Sektör, 2014 yılına çok yüksek bir satış artışı ile başlamıştı. Mevsim normallerinin üstündeki hava şartları ve devam eden büyük inşaat projelerinin bu artışta büyük rol oynadı. İç satışta yaşanan yüksek artış oranlarının, Haziran ayı itibariyle düşüşe geçmeye başladı ve Ramazan etkisi ile bu düşüş Temmuz ayında da devam etti.

2015 yılı ilk yarıda enerji maliyetlerinde görülen düşüş, Haziran 2015 seçimleri öncesinde alt yapı yatırımlarının artış göstermesi, sektörde yer alan şirketlerin temettü beklentisi, 2013-2014 yıllarında başlanan büyük projelerin devam etmesi sektöre canlılık kazandırabilir. 2015 yılının ikinci yarısında ise FED’in faiz artırımına gideceği beklentisi, seçim sonrasında altyapı yatırımlarının nispeten düşme olasılığı, sektördeki şirketlerin dağıtmış oldukları temettülerin hisse fiyatlarına olan etkisi ile sektörde ilk yarıda görülen canlılıkta bir miktar gerileme görülebilir.

Maliyet yönetimi sektör gelişimi için önem arz ediyor...

Sektörde maliyetlerin %50’den fazlasını yakıt ve elektrik olmak üzere enerji oluşturmaktadır. Bu nedenle maliyet yönetimi ve enerji, sektör açısından önem arz etmektedir. Büyük bölümü ithal girdiler olan kömür ve petrokok fiyatlarındaki, kurlardaki yukarı yönlü değişimler, elektrik fiyatlarındaki artışlar sektörün kapasite kullanımını ve rekabet gücünü olumsuz yönde etkileyebilecek gelişmelerdir.

Elektrik enerjisi toplam üretim maliyetlerinin %25’ini oluşturmaktadır.  Ekim 2014'e kadar  özellikle kur kaynaklı maliyet artışı olmasına rağmen elektrik fiyatlarına zam yapılmamış, bu da sektör için avantaj sağlamıştır. Ancak artan maliyet baskısı, 2012 Ekim ayından itibaren yatay seyreden elektrik fiyatlarına, Ekim 2014’te %9’luk fiyat artışı olarak yansımıştır. Elektrik fiyatlarındaki bu artış üretim maliyetlerini yaklaşık olarak %2 düzeyinde artırmaktadır. 2014 yılının son çeyreği itibariyle petrol  fiyatlarının sert bir şekilde düşmesi sektör üzerinde olumlu etkiler bıraktı. Maliyetler üzerinde etkili olabilecek bir diğer unsur kurların volatil hareket etmesidir. Kurların yükselme eğilimine girmesi sektörü olumsuz etkileyecektir. 

Maliyetlerin %30’unu oluşturan koklaştırılmış kömürün (petrokok) tamamı yurt dışından tedarik edilmektedir.  2012 yılının ilk yarısından bu yana petrokok fiyatlarında bir düşüş görülmektedir. Petrol fiyatlarında görülen düşüşün etkisiyle beraber petrokok fiyatlarının  düşüş eğiliminde olmasını bekliyoruz. 

Sektörün hassas olduğu konulardan biride hammadde kaynaklarının ruhsatlandırılması ve sürdürülebilirliğidir. Bu konudaki gerek yasal gerek pratik gelişmeler sektörün gelişimini olumlu yönde etkileyecektir. Yasalaşan “Afet riski altındaki alanların dönüştürülmesi hakkında kanun” çerçevesinde gerçekleştirilecek kentsel dönüşüm projeleri sektörün önündeki en önemli potansiyellerden biri olarak görülmektedir. Türkiye'de yenilenmesi gereken yaklaşık olarak 7 milyon konut bulunması, 2B yasasının çıkması ile yeni arsa sahiplerinin yatırım yapabileceği ve mütekabiliyet konusunda yapılan düzenlemeyle yabancı yatırımcılar Türkiye’ye daha çok yatırım yapar hale geleceklerdir.

Büyüyen inşaat sektörü çimento sektörünü ne ölçüde destekliyor…

Çeyreksel bazda mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksinde 2012 yılından itibaren yükselen trend devam etmektedir. Bir önceki çeyreğe göre %0.3’lük artış kaydedilmiştir.

Çeyreksel bazda hazırlanmış olan mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ciro endeksinde ise yukarı yönlü trend 2012 yılından itibaren devam etmekle birlikte 2014-2. Çeyrekte görülen düşüş dikkat çekicidir. Bir önceki çeyreğe göre %5.9 azalış görülmektedir.

Türkiye konut fiyat endeksini incelediğimizde 2010 yılından itibaren yukarı yönlü trend devam etmektedir. Yükseliş trendi Ocak 2013’den sonra birim fiyattan biraz daha hızlı olmaya başlamıştır. 2010 yılında 100 endeksleme yapılarak çizilen grafikte, 2014 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0,79 oranında artarak 164,00 seviyesinde gerçekleşmiştir. 

Bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15,32 oranında artan TKFE, aynı dönemde reel olarak yüzde 5,93 oranında artmıştır. Metrekare başına konut değeri olarak hesaplanan birim fiyatlar 2013 yılı Eylül ayında 1271,84 TL/m2 iken 2014 yılı Eylül ayında 1459,55 TL/m2 olarak gerçekleşmiştir.

2013-2014 yılında büyüme gösteren çimento sektörünün 2015 yılında devam eden alt yapı projeleri ile sektörel canlılığını koruyacağını düşünmekteyiz. 2015 yılı ilk yarıda genel seçim öncesinde alt yapı yatırımlarında beklenen artış, Petrol ve türevlerinin fiyatlarındaki düşüşün maliyetleri düşürmesi sektörü olumlu yönde etkileyerek sektörel büyümeye ivme kazandıracaktır. 2015 yılının ikinci yarısında ise FED faiz artırımının gelebileceği ve seçimler sonrasında iç talebin zayıflayacağı beklentisi ile sektördeki büyümede daralma görülebilir.

Karşılaştırmalı dupont analizi...


Borsa İstanbul'da sektöre ait yirmi tane şirket bulunmaktadır. Aşağıdaki tabloda bu şirketlere ait net kar marjı, aktif devir hızı, aktif karlılığı, özvarlık karlılığı ve borçluluk oranları dönemsel olarak verilmiştir. Dikkat edilmesi gereken nokta hangi şirket son bir yılda özvarlık karlılığını artırabilmiş. 




Yukarıdaki tabloya göre ilk göze çarpan şirketler AKCNS-BOLUC-BSOKE-KONYA-ADANA şirketlerinde olumlu yönde ilerlemeler görülüyor. Fakat sadece özvarlık karlılığına bakmak genel olarak şirketler içerisinde bir seçim yapılabileceğini gösterir. Bunun yanında bu şirketlerin yatırımları ne yönde, yıllık satış, yıllık net kar, yıllık esas faaliyet karları ne durumda bunlarında analizinin yapılması gerekmektedir. Örmneğin KONYA ÇİMENTO ile ilgili 1.12.2014 tarihinde yapmış olduğum şu analiz temel ve teknik analiz kriterlerine göre yapılacak bir hisse seçimi için örnek teşkil etmektedir. KONYA ÇİMENTO analizi için tıklayınız.

Sektör için maliyet yönetiminin önemli olduğunu yukarıda belirtmiştik. Şirketlerin faaliyet giderleri, net finansman giderleri, satışların maliyeti oranları genel olarak nasıl bir seyir izlemektedir. Bu veriler de şirketlerin satış ve karlılığı üzerinde etkili olabilecek kalemler olduğu için dikkatle araştırılmasında fayda var. Şirketlerin geleceğe yönelik beklentileri, yatırımları, hikayeleri var mı? Bu konuda araştırma yapmak için şirketlerin her bilanço döneminde yayınlamış oldukları faaliyet raporlarını okumakta fayda var. Faaliyet raporlarına Kamuyu Aydınlatma Platformundan-KAP- ulaşılabilir (http://www.kap.gov.tr/) 

                                                                             Ali Erkan TANACIOĞLU


---------------------------------------------------------------------------------------------


“Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.

Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. 

Burada yer alan değerlendirmeler, yorum ve  kişisel görüşlere dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. 

Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.”